Dezenfektanlar Hakkinda Bilinmesi Gerekenler

COVID-19 pandemisi ile birlikte kisisel hijyen için kullandigimiz dezenfektanlar insanlarin en çok basvurdugu hijyen uygulamalarindan biri haline geldi.

Dezenfektan nedir?

Standart hijyen kosullarinin sürdürülmesinde ve infeksiyon riski olusturabilecek patojen mikroorganizmalarin (bakteri, fungus, virüsler) ortadan kaldirilmasinda kullanilan antimikrobiyal ajanlardir.¹

Deterjanlar veya benzer temizleme ürünleri; daha çok kirlerin ortamdan uzaklastirilmasi ve temizlik amaciyla kullanilirken, dezenfeksiyon için kullanilan ürünler (dezenfektan, antiseptik, antibakteriyel temizleme sivisi veya solüsyonlari) mikroorganizmalarin uzaklastirilmasini saglar. ²

El ve Cilt Dezenfektanlari Nerelerde Kullanilir?

Insan temasi olan, enfeksiyon riski olan her yerde kullanilabilir.

• Kisisel hijyeni korumada ve sürdürmede,
• Ilk yardim (ovma, temizleme) amaçli,
• Deride küçük yirtilmalar ve siyriklar için antibakteriyel bir temizleyici ajan olarak,
• Enjeksiyondan önce cildin hazirlanmasina yardimci olmak için, insülin kalemi uygulamasi öncesinde cildi temeizleme amaciyla,
• Kulak deligi açilmasi sonrasi temizlemede ve delici bölge etrafindaki enfeksiyonun önlenmesinde,
• Ortak kullanimda olan tüm araç ve gereçlerin kullanimi sonrasi el ve cilt hijyeninin gerek görüldügü her durumda kullanilabilir.

Dezenfektanlarda Aranan Bazi Özellikler Nelerdir¹

1. Bakterisit, virüsit, fungusit özellikte olmali.
2. Suda kolay erimeli,
3. Etkisi uzun süre devam etmeli, kisa süre içinde etkilemeli,
4. Toksik ve irritan olmamali,
5. Iyi islatici nitelikte olmali,
6. Kalinti birakmamali,
7. Normal isida ve degisik isi derecelerinde etkili olmali,
8. Kabul edilir kokulu olmali, renk verici veya renk giderici olmamali,
9. Uygulanmasi kolay olmalidir.
10. T.C. Saglik Bakanligi tarafindan onaylanmis ürünler olmalidir.

Dezenfektan Çesitleri Nelerdir?

Dezenfektanlar asagidaki bahsedildigi gibi degisik kategorilerde siniflandirilabilir:

• Mikroorganizmalari etkileme derecelerine göre (yüksek, orta, düsük düzey)
• Etki mekanizmalarina göre (hücre zarini etkileyenler, hücre proteinlerini denatüre edenler, enzimlerin islevini bozarak veya degistirerek etki edenler, nükleik asitleri bozanlar).
• Kimyasal yapilarina göre (fenol ve fenol bilesikleri, klor ve klor bilesikleri, iyot ve iyot bilesikleri, aldehidler, alkoller (etil alkol, izopropil alkol), kuarterner amonyum bilesikleri, amonyum komponentleri ve diguanidler, hidrojen peroksit, etilen oksit).
• Kullanim alanlarina göre (saglik vd.)

En sik ve en güvenli kullanilan alkol bazli el dezenfektanlaridir.

Alkoller:

Virüsit, bakterisit ve fungusit etkili olup genis spektrumlu etki gösterirler.

Alkoller uçucu özelligi ve kalinti birakmamalari nedeniyle antisepside özellikle sik tercih edilir. Alkollerin %50-80’lik dilüsyonlari kullanilabilir. Daha yüksek konsantrasyonlarda su orani düstügü için denatürasyon özelligi, dolayisiyla da etkisi azalir. Diger yandan % 50’nin altindaki dilüsyonlari da yeterli etki göstermez.

Etanol ve izopropil alkol %70’lik dilüsyonlari ile siklikla kullanilir. ²

Kaynak:
1 https://www.das.org.tr/kitaplar/kitap2009/pdf/109-120%20Ufuk%20Abbasoglu.pdf
2. Deterjanlar ve Dezenfektanlar: Etki Mekanizmalari, Kullanim Alanlari ve Saglik Etkileri
M. M.Tengilimoglu Metin, M. Kizil. Turkiye Klinikleri J Nutr Diet-Special Topics. 2016;2(3):63-8
3 http://www.mikrobiyoloji.org/TR/Genel/BelgeKardes.aspx?F6E10F8892433CFFA79D6F5E6C1B43FF966558B052591965
http://www.kmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=5068
https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-deterjanlar-ve-dezenfektanlar-etki-mekanizmalari-kullanim-alanlari-ve-saglik-etkileri-76575.html
https://www.das.org.tr/kitaplar/kitap2009/pdf/109-120%20Ufuk%20Abbasoglu.pdf
https://blog.gotopac.com/2017/05/15/why-is-70-isopropyl-alcohol-ipa-a-better-disinfectant-than-99-isopropanol-and-what-is-ipa-used-for/#What_Is_Isopropyl_Alcohol_and_How_Is_It_Used
#dezenfektan #dezenfeksiyon #hijyeniktemizlemesolüsyonu #hijyen #antiseptics #antiseptikler